Cây cát lồi

TS Nguyễn Minh Thủy (Đại học Cần Thơ):

- Theo nhiều tài liệu thu thập được, cây cát lồi có tên khoa học là Costus speciosus, họ mía dò (Costaceae),
mọc hoang nhiều ở miền núi và được bán ở nhiều nơi trong nước. Đây là
loài thân cỏ, mọc thẳng, có thể cao tới hơn 2m, có khi phân cành. Thân
rễ nạc, mọc ngang. Lá có bẹ, mọc so le, lúc non xếp thành hình xoắn ốc,
có lông. Cụm hoa hình bông, mọc ở ngọn thân. Hoa màu trắng, lá bắc màu
đỏ. Quả nang, chứa nhiều hạt, màu đen. Mùa ra hoa khoảng tháng sáu đến
tháng tám, ra quả khoảng tháng chín đến tháng mười một.

Bộ phận dùng của cây cát lồi là thân rễ, được thu hái
quanh năm, thường cất giữ bằng cách phơi hoặc sấy khô. Cát lồi còn dùng
được cả ngọn và cành non. Thân và lá thường dùng làm thuốc, đọt có thể
ăn được (xem hình).

Cát lồi có công dụng chống viêm, chữa các bệnh như sốt,
đái buốt, đái vàng, thấp khớp, đau lưng, đau dây thần kinh. Ngọn và
cành non còn tươi nướng, giã, vắt lấy nước nhỏ tai chữa viêm tai, làm
mát gan, giảm đau nhức. Về mặt khoa học, chưa có công trình nghiên cứu
để xác định rõ phạm vi chữa bệnh.